Unios

Nhà thiết kế chiếu sáng cấp cao

Sự nghiệp thiết kế của tôi được tạo nên từ vô vàn trải nghiệm, phản ánh rõ nét tác động của các nền văn hóa đa dạng đến thiết kế chiếu sáng. Bước chân đầu tiên của tôi vào thế giới chiếu sáng là làm việc cho một nhà sản xuất đèn. Từ đó, tôi bắt đầu dấn thân vào nhiều lĩnh vực khác nhau, làm việc cho các studio kiến trúc, nhà cung cấp vật liệu điện, studio thiết kế ánh sáng và cuối cùng là công ty kỹ thuật Aurecon. Mỗi bước đi đều là cơ hội để tôi khám phá các loại hình dự án và môi trường doanh nghiệp mới, trải dài trên nhiều quốc gia như Tây Ban Nha, Argentina, Mexico, Pháp, Úc và bây giờ là Việt Nam.

Thoạt nhìn thì hành trình của tôi toàn là những bước ngoặt ngẫu nhiên, nhưng quả thực cơ hội và khát khao gắn kết với văn hóa doanh nghiệp cùng chung niềm tin với tôi mới là kim chỉ nam. Các yếu tố kinh tế cũng là một phần trong quyết định của tôi, ví như việc chuyển đến Mexico vào năm 2009 trong cuộc khủng hoảng tài chính và chuyển đến Việt Nam vào năm 2020 giữa đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, tôi tự thấy mình may mắn khi có được góc nhìn đa ngành thông qua những trải nghiệm đa dạng này.

### Ý nghĩa của chủ nghĩa liên văn hóa

Văn hóa là một tấm thảm hấp dẫn, giàu sắc thái và ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức của chúng ta về ánh sáng. Mỗi nền văn hóa theo đuổi các giá trị và gu thẩm mỹ khác nhau, những gì được coi là đẹp và phù hợp trong bối cảnh này lại có thể bị coi là xúc phạm hoặc không phù hợp trong bối cảnh khác. Để làm rõ được điều này, chúng ta không chỉ cần vận dụng nghiệp vụ mà còn phải thông qua thẩm định văn hóa.

Đơn cử như khi làm việc với một công ty Ý, tôi thấy họ ưa chuộng gam trắng sáng, nhất là trong những công trình di sản vì họ coi màu sắc này thanh lịch và chuẩn mực. Ngược lại, các khách hàng Mexico lại thiên về không gian sống động và rực rỡ với quan niệm rằng gam màu trắng hơi tẻ nhạt. Giải quyết được những khác biệt văn hóa này có thể coi là một thách thức lớn của ngành sáng tạo. Chúng tôi phải thích ứng để thỏa mãn kỳ vọng và sở thích của từng nền văn hóa, tránh xa những hiệu ứng quá phổ thông và tạo nên không gian chiều lòng đối tượng người dùng tại khu vực ấy.

Biết và hiểu về văn hóa là chính là chìa khóa để giải quyết nan đề này. Quan trọng là chúng tôi biết có nhiều khả năng, lối diễn giải và phương cách tối ưu, đó là tiền đề giúp chúng tôi tạo nên những thiết kế không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn in đậm dấu ấn văn hóa.

Trong một thế giới tôn vinh sự đa dạng và giao thoa giữa các nền văn hóa thì vai trò của chúng tôi, với tư cách là những nhà thiết kế chiếu sáng, không chỉ dừng lại ở việc chiếu sáng không gian mà còn phải thấu hiểu và tôn trọng tấm thảm đa sắc màu từ các nền văn hóa quanh ta. Đối với các nhà thiết kế chiếu sáng hiện đại, chủ nghĩa liên văn hóa không chỉ là một khái niệm mà nó còn là phong cách sống.

### Khác biệt

**Khác biệt trong trải nghiệm thiết kế chiếu sáng**

Trong những năm đầu chập chững làm công việc thiết kế chiếu sáng, tôi chưa thực sự hiểu rõ mức độ khác biệt văn hóa giữa các đồng nghiệp và khách hàng của mình. Ngoài những khó khăn thông thường khi truyền đạt sai do rào cản ngôn ngữ, tôi còn gặp phải xung đột văn hóa sâu sắc hơn khi sự nghiệp thăng tiến.

Khi sự nghiệp thiết kế của tôi bước lên nấc thang mới, phải tới lúc đào tạo cho các đồng nghiệp ít thâm niên hơn tại Việt Nam thì tôi mới vỡ lẽ ra điều vô cùng quan trọng rằng các phương pháp đào tạo trước đây của tôi, vốn dựa vào các hoạt động như nghiên cứu thực địa, giới thiệu sách, mời dự hội nghị và tham quan nhà máy, không dễ áp dụng trong bối cảnh Việt Nam. Trải nghiệm này buộc tôi phải nhìn nhận những hạn chế trong cách tiếp cận vốn dựa trên kiến thức và kinh nghiệm chủ quan từ các bối cảnh khác thay vì hoàn cảnh cụ thể ở Việt Nam.

Để xóa nhòa khoảng cách này, chúng tôi phải tạo ra điểm tham chiếu chung, làm rõ định nghĩa của các thuật ngữ, cụ thể hóa các mục tiêu và xây dựng quy trình hợp tác hiệu quả. Tôi nhận ra tôi không thể coi đồng nghiệp nghiễm nhiên phải hiểu mọi thứ giống tôi. Ngay cả khi có kinh nghiệm dày dặn thì rõ ràng không ai có thể hoàn toàn nắm vững một lĩnh vực, đặc biệt là trong môi trường dự án và văn hóa mới. Vì vậy, lắng nghe và tiếp thu các ý kiến khác nhau là điều vô cùng quý báu để có dẫn dắt nội dung dự án và thông tin trao đổi. Trải nghiệm này đã giúp tôi có cái nhìn toàn diện và hòa nhập hơn trong cách tiếp cận và lập chiến lược thiết kế, đồng thời nhận ra ý nghĩa của bối cảnh và góc nhìn của từng nơi.

**Khác biệt về điều kiện dự án**

Điều kiện dự án của mỗi nền văn hóa có thể khác rất nhiều và tôi đã tận mắt chứng kiến những khác biệt này trong hành trình thiết kế chiếu sáng của mình. Một ví dụ nổi bật là dự án Khu nghỉ dưỡng Bà Nà Hills ở Đà Nẵng với màn hợp tác cùng studio thiết kế chiếu sáng Concepto có trụ sở tại Paris.
Trong giai đoạn lên ý tưởng dự án, chúng tôi đã trao đổi nhiều thông tin trừu tượng, khiến khách hàng và đôi bên nhầm lẫn, ngờ vực. Tuy nhiên, chúng tôi đã rút kinh nghiệm từ những sai lầm của mình và tổ chức một chuyến đi trung gian trong giai đoạn xây dựng. Quyết định này xuất phát từ thực tế là chúng tôi chủ yếu giám sát dự án từ xa và hóa ra tương tác trực tiếp là yếu tố rất quan trọng để truyền đạt hiệu quả những kỳ vọng của mình và giải quyết các hạn chế cụ thể đối với địa điểm.


An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 02.jpg

An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 03.jpg

An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 04.jpg

Mục đích chính của chuyến đi là trao đổi vấn đề tại chỗ với các công nhân xây dựng, cho họ biết về những kỳ vọng của chúng tôi và xác định những hạn chế khó lòng đoán được nếu không có mặt tại công trường. Qua đó, chúng tôi có thể điều chỉnh thiết kế để kiểm soát quá trình lắp đặt hiệu quả hơn. Chúng tôi thậm chí còn đưa ra hướng dẫn cụ thể để hỗ trợ tổ xây dựng trong việc ưu tiên lắp các bộ đèn chính. Tuy không phải dự án nào chúng tôi cũng làm như thế, nhưng cách làm này đã cải thiện đáng kể mục đích giao tiếp và đảm bảo giai đoạn vận hành diễn ra suôn sẻ và thành công.

Từ góc độ thiết kế, tôi đã trải qua những tình huống cần đơn giản hóa thông số kỹ thuật đèn cho các dự án ở Việt Nam sao cho phù hợp với các biến thể đèn có sẵn và năng lực của công nhân xây dựng. Tuy điều này có thể coi là thỏa hiệp nhưng lại đặc biệt hiệu quả với các điều kiện và hạn chế riêng mà các nhà thầu ở các quốc gia khác nhau phải đối mặt. Đó là lời nhắc nhở rằng một thiết kế tuyệt vời là một thiết kế có thể thực thi.

**Khác biệt về tiêu chuẩn và phương cách làm việc tối ưu**

Là một nhà thiết kế chiếu sáng làm việc trong công ty kỹ thuật, tôi thường xuyên được yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn địa phương được ghi rõ ràng trong hợp đồng. Những tiêu chuẩn này là tập hợp các phương cách tiến hành chuẩn chỉ mà quốc gia đó rút ra từ kinh nghiệm trong quá khứ. Tuy nhiên, rõ ràng là các quốc gia khác nhau sẽ có kinh nghiệm khác nhau và một số quốc gia có thể chưa sửa đổi tiêu chuẩn từ thời điểm thị trường chưa xuất hiện công nghệ LED.

Khi thiết kế các giải pháp chiếu sáng, chúng ta phải cân nhắc đến hiệu quả trong tương lai, không chỉ trong thời gian ngắn mà còn cả một thập kỷ hoặc lâu hơn. Để làm được điều đó, tôi đã cố gắng đa dạng hóa kiến thức của mình về phương cách làm việc trong ngành chiếu sáng nói chung, bao gồm cả lợi ích và tác động của chúng đối với sức khỏe và môi trường. Tôi tham dự các hội nghị như IES, IALD, ALAN, Dark Sky cùng nhiều sự kiện khác với mục đích chính là phát triển quan điểm phản biện khi đánh giá các yêu cầu chiếu sáng cho người dùng cuối trong các dự án của chúng tôi và xem liệu chúng có phù hợp với các tiêu chuẩn quy định hay không.


An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 05.jpg

An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 06.jpg

An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 07.jpg

Nhiều khách hàng trao niềm tin dựa trên chứng nhận và khả năng tuân thủ tiêu chuẩn, mặc dù những tiêu chuẩn này là yếu tố cốt lõi nhưng tôi tin rằng luôn có cơ hội làm tốt hơn cả những tiêu chuẩn ấy dựa trên ưu điểm riêng của từng dự án. Với những thách thức trong hiện tại và tương lai như ô nhiễm ánh sáng, thiếu năng lượng và tác động đến sức khỏe cộng đồng, trách nhiệm của chúng tôi, với tư cách nhà thiết kế chiếu sáng, là phải chủ động sửa đổi các tiêu chuẩn và định hướng dự án này trong phạm vi có thể.

Chìa khóa khác để thiết kế thành công là hoan nghênh các cuộc thảo luận cởi mở giữa tất cả những người tư vấn có liên quan. Tuyên bố rằng dự án của chúng tôi sẽ tuân theo hướng dẫn hoặc tiêu chuẩn nhất định thì chưa đủ và thiếu ý kiến đóng góp. Mỗi người sẽ có cách diễn giải hướng dẫn khác nhau nên việc thống nhất về ý định và mục tiêu thiết kế cho những người tư vấn khác là vô cùng quan trọng. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc này, các bên cần tổ chức các cuộc họp và hội thảo khởi động với mục tiêu chung là đảm bảo độ chính xác, ngay cả khi việc đó đòi hỏi thêm thời gian và công sức hoặc đồng nghĩa với việc phải bước ra khỏi vùng an toàn của chúng ta.

**Khác biệt về người dùng cuối, quan điểm và nhu cầu của họ**

Là con người, tất cả chúng ta đều phản ứng với các yếu tố sinh học chịu ảnh hưởng của ánh sáng như nhau, ví dụ như cường độ và nhiệt độ màu. Những yếu tố này có thể tác động đáng kể đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta. Tuy mỗi độ tuổi, điều kiện thể chất và vị trí sẽ dẫn tới những khác biệt và mức độ nhạy cảm khác nhau nhưng vẫn có một tiêu chuẩn chung áp dụng cho hầu hết mọi người. Điều thực sự khác biệt là phản ứng cảm xúc mà ánh sáng gợi lên. Phản ứng cảm xúc của chúng ta với ánh sáng không chỉ bị ảnh hưởng bởi các điều kiện vật chất mà còn được kết nối và định hình sâu sắc bởi bối cảnh xã hội, di sản văn hóa, ảnh hưởng môi trường, quy ước đạo đức, v.v. Với tư cách là nhà thiết kế chiếu sáng, tôi cho rằng thách thức của ngành là phải giải quyết cả hai khía cạnh - sinh học và cảm xúc.


An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 08.jpg

An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 09.jpg

Thiết kế cho người dùng cuối là trọng tâm chính của chúng tôi và để đạt được điều này, chúng tôi phải hiểu quan điểm của những người dùng tại khu vực ấy, họ nghĩ gì, cảm thấy thế nào và sử dụng không gian ra sao. Là một người Pháp sống ở nước ngoài, tôi thừa nhận rằng bản thân không thể tự mình tiếp thu hết kiến thức địa phương trong một thời gian ngắn. Vì vậy, khi thực hiện các dự án, tôi luôn cố gắng trao đổi với người dùng tại khu vực ấy trong tất cả giai đoạn, ngay cả khi họ là đồng nghiệp hay bạn bè của tôi, những người không trực tiếp tham gia vào dự án. Ngoài ra, việc phân tích các dự án tương tự do studio khác đảm nhận, hiểu lý do tại sao họ chọn các chiến lược khác nhau, trao đổi ý tưởng với đồng nghiệp cũng như đọc và dịch nội dung phân tích từ các chuyên gia địa phương đều là những nguồn cảm hứng quý giá.

Về vấn đề này, tôi nhận thấy tư duy và bộ công cụ Intercultural Intelligence (ICI) đặc biệt hữu ích. ICI cung cấp bản hướng dẫn quý báu giúp thu hẹp khoảng cách văn hóa và đảm bảo rằng thiết kế chiếu sáng không chỉ hợp lý về mặt kỹ thuật mà còn đáp ứng được khía cạnh cảm xúc trong bối cảnh văn hóa cụ thể.

### Tư duy Intercultural Intelligence (ICI)

Theo kinh nghiệm của tôi, tập trung vào sự khác biệt giữa các nền văn hóa và coi đó là thách thức thường sẽ dễ dàng hơn. Thay vì coi sự khác biệt về văn hóa là trở ngại, tôi đã học cách coi đó là cơ hội. Việc áp dụng tư duy Intercultural Intelligence (ICI) đã thay đổi cách tôi tiếp cận công việc.

Tư duy này khuyến khích sự đồng cảm, trao đổi hiệu quả và cải thiện hiệu quả phối hợp trong nhóm, nghĩa là hiểu được ý định chung và lồng ghép vào chiến lược tổng thể. Một trong những ví dụ đáng chú ý về tư duy ICI trong thực tế là sáng kiến "Vị thế của phụ nữ trong ngành chiếu sáng". Nỗ lực này, mà tôi vinh dự được tham gia, là một minh chứng cho sức mạnh hợp tác liên văn hóa. Mục đích của Vị thế của phụ nữ trong ngành chiếu sáng là tạo điều kiện chia sẻ kiến thức giữa các tập đoàn và nền văn hóa khác nhau, đồng thời mở rộng phạm vi bao quát toàn cầu với người tham gia đến từ nhiều đất nước, bao gồm các cá nhân từ Nhật Bản, Thái Lan, Việt Nam và Pháp. Vị thế của phụ nữ trong ngành chiếu sáng gồm các hoạt động trao đổi, hội thảo và hội nghị thường diễn ra trực tiếp nhằm gắn kết các chuyên gia từ nhiều nơi trên thế giới. Các sự kiện này thúc đẩy hoạt động trao đổi ý tưởng và kinh nghiệm, tạo ra một môi trường năng động để tạo đà phát triển những hiểu biết liên văn hóa.

Ở cấp độ nhóm, chúng tôi đã khai thác sức mạnh chuyên môn của từng thành viên, ghi nhận giá trị của các kỹ năng bổ sung và tăng cường tiếng nói của từng cá nhân. Khi kết hợp các yếu tố cảm xúc và lấy cảm hứng từ các sáng kiến như Vị thế của phụ nữ trong ngành ánh sáng, chúng ta có thể học hỏi nhanh hơn và cải thiện mối quan hệ của mình.

Trong một thế giới tôn vinh sự đa dạng và giao thoa giữa các nền văn hóa thì vai trò của chúng tôi, với tư cách là những nhà thiết kế chiếu sáng, không chỉ dừng lại ở việc chiếu sáng không gian mà còn phải thấu hiểu và tôn trọng tấm thảm đa sắc màu từ các nền văn hóa quanh ta. Đối với các nhà thiết kế chiếu sáng hiện đại, chủ nghĩa liên văn hóa không chỉ là một khái niệm, mà nó còn là phong cách sống. Với nỗ lực thấu hiểu và trân trọng các sắc thái văn hóa hình thành nên công trình, chúng tôi có thể tạo ra các thiết kế chiếu sáng không chỉ đáp ứng yêu cầu chuyên môn mà còn hòa chung cảm xúc ở mọi nơi trên thế giới.


An Exploration of Interculturalism and Lighting Design 01.jpg

Đã xem gần đây

Nổi bật

Useful tools

Nổi bật

Unios Toolbox

Khám phá chủ nghĩa liên văn hóa và thiết kế chiếu sáng

Category

Contributor

Đã xem gần đây

Nổi bật

Unios Toolbox

Khám phá chủ nghĩa liên văn hóa và thiết kế chiếu sáng

.css-1yj48a2{display:inline-block;vertical-align:top;overflow:hidden;line-height:1.2;white-space:pre-wrap;}.css-1j8p6af{box-sizing:border-box;margin:0;min-width:0;display:inline-block;}Category

Contributor

Category